نشریه پژوهش های کشاورزی و محیط زیست پایدار
سال چهارم شماره 2 (تابستان 1402)

حفاظت صحیح از محیط زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی کشورها محسوب می گردد. در طی سال های اخیر به منظور کاهش تاثیرات نامطلوب آلودگی های زیست محیطی، تلاش هایی به منظور جایگزینی سوخت های فسیلی با منابع انرژی پاک که دارای سازگاری مناسبی با طبیعت هستند، صورت گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر انرژی پاک بر حفظ محیط زیست و رشد اقتصادی است. این مطالعه دارای هدف کاربردی و ماهیت توصیفی بوده و از نوع علی می باشد. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و ابزار مورد نیاز فیش برداری است. جامعه آماری پژوهش شامل 132 نفر از کارشناسان، اساتید حوزه اقتصادی و محیط زیست در استان کرمانشاه به روش سرشماری می باشد. روش گردآوری داده ها نیز میدانی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته در خصوص متغیرهای پژوهش است که روایی آن مورد تایید و پایایی آن در کل برابر با 92/0 محاسبه گردید. روش تجزیه و تحلیل داده ها آمار توصیفی و مدلسازی معادلات ساختاری می باشد. در این پژوهش نرم افزارهایی نظیر Spss26 و Amos24 به کار گرفته شده است. بررسی مربوط به یافته ها نشان داد که انرژی پاک به ترتیب به میزان 57 و 28 درصد بر حفظ محیط زیست و رشد اقتصادی موثر است. همچنین حفظ محیط زیست به میزان 8 درصد بر رشد اقتصادی تاثیرگذار می باشد. نتایج مطالعات حاکی از آن است که مدل و متغیرهای حاضر در این پژوهش از برازندگی مطلوبی برخوردارند و انرژی پاک بر حفظ محیط زیست و رشد اقتصادی دارای تاثیر معنادار و مثبتی می باشد.

سازمان هایی موفق و کارآمد محسوب می شوند که توانایی مقابله و انطباق با تغییرات، برنامه ریزی برای ایجاد نوآوری سبز و زمینه های اجرای آن را داشته باشند تا بتوانند تغییرات نوآورانه را در جهت ایجاد تحولات مطلوب برای ساختن آینده ‍ ای بهتر هدایت کنند. بنابراین هیچ مدیری نمی تواند نسبت به این نوآوری که لازمه ی کسب مزیت رقابتی و ملاحظات زیست محیطی می باشد، بی توجهی نشان دهد؛ بنابراین ضرورت دارد که به صورت جدی محرک های سبز را در سازمان مورد توجه قرار دهند و متوجه تاثیرات آن بر عمل کرد سازمان باشند. این مقاله که به روش مروری به انجام می رسد در صدد است تا به بررسی رابطه میان دانش زیست محیطی و مدیریت منابع انسانی سبز و نوآوری سبز (پایدار) بپردازد. نتایج نهایی حاصل از این مقاله بیانگر این مهم است که؛ برای دست یابی به استانداردهای زیست محیطی و برآورده کردن انتظارات، وجود دغدغه مندی زیست محیطی مدیریتی ضروری است، این امر می تواند منجر به نوآوری سبز نیز شود. این یافته ها تنها محدود به نتیجه گیری های فکری نبوده و در میدان عمل در تحقیقات متعدد نشان می دهند که چگونه می توان از سرمایه انسانی در جهت بهبود سطح دانش زیست محیطی کارکنان استفاده کرد و از طریق آن عمل کرد زیست محیطی را ارتقا داد. در انتها پیشنهاد می شود که به منظور مدیریت چالش های زیست محیطی، سازمان ها در تمام طول مسیر عملیاتی خود، رفتارهای سبز را تمرین و ترویج نمایند. این کار می تواند باعث شود تا کارکنان نسبت به این موضوع که سازمان آن ها نقشی موثر در حفاظت از محیط زیست دارد، علاقه مند شوند.

لیگنوسلولز، جزء اساسی تشکیل دهنده زیست توده ی گیاهان است که طی فتوسنز تولید می شود و به عنوان فراوانترین منبع زیستی پایدار و منابع ارزشمندی از قندهای تجزیه پذیر در طبیعت به حساب می آید. زیست توده ی حاصل از پسماندهای کشاورزی، علف ها، چوب ها، پسماندهای جنگلی و ضایعات جامد شهری، به عنوان منابع تجدیدپذیر، پایدار و مقرون به صرفه در صنایع تبدیلی لیگنوسلولزها به شمار می روند. آنزیم های سلولاز و زایلاناز، دو گروه عمده از آنزیم های هولوسلولازی هستند که هیدرولیز ترکیبات لیگنوسلولزی را به عهده دارند. قارچ های جنس Trichoderma، از بهترین منابع تولید کننده ی این آنزیم ها به شمار می روند. مصرف کودها و سموم شیمیایی در جهان و ایران رو به افزایش است. این مصرف بی رویه باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت انسان و محیط زیست شده است. بنابراین جایگزینی و کاربرد توام کودهای شیمیایی با کودهای زیستی و آلی ضروری است. اسید هیومیک یکی از کودهای پراهمیت در کشاورزی است که به عنوان عامل تحریک کننده رشد گیاه شناخته می شود و باعث افزایش میزان ریشه زایی گیاهان و درختان می شود. باگاس نیشکر بستر بسیار مناسبی برای تولید اسید هیومیک و انواع آنزیم ها از طریق فرایند تخمیر می باشد. در این تحقیق جهت تولید اسید هیومیک از باگاس نیشکر بعنوان پسماند بخش کشاورزی، از سیستم زیستی مبتنی بر آنزیم قارچ Trichoderma استفاده شد. جهت بررسی میزان فعالیت آنزیمی جدایه های قارچ Trichoderma و بررسی تاثیرات متقابل جدایه های منتخب 66 جدایه منتخب مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز های کیفی نشان داد که این جدایه ها دارای فعالیت سلولاز و زایلاناز بالای90% بودند. آنالیزهای کمی نشان داد، آنزیم زایلاناز جدایه های T7-7 و M55-2 به ترتیب U/mL86/1 و U/mL78/1 و آنزیم سلولاز جدایه های GL67-2 و T5-3 به ترتیب U/mL 528/0وU/mL 526/0 بود. سویه GL93 باU/mL 052/0 آنزیم زایلاناز و U/mL 002/0 آنزیم سلولاز حداقل میزان فعالیت آنزیم را داشت. یافته ها نشان داد که جدایه های Trichoderma با توان تولید آنزیم های سلولاز و زایلانار بر بستر باگاس نیشکر، می تواند در فرایند زیستی تولید اسید هیومیک اثر بخشی مثبتی داشته باشند. جهت دستیابی به فرمولاسیونی کارآمد و تجاری ، شامل کنسرسیومی از سویه های منتخب با کریرهای اختصاصی، لازم است که مراحل بعدی تحقیق در بخش پایلوت انجام شود.

در این مطالعه به بررسی رشد اقتصادی، منابع طبیعی، توسعه مالی و تجارت جهانی بر انتشار کربن دی اکسید با استفاده از داده های سری زمانی طی دوره زمانی 1990 تا 2019 پرداخته شده است. نتایج مدل ARDL نشان داد، تاثیر متغیرهای رشد اقتصادی، منابع طبیعی، تجارت جهانی و توسعه مالی بر انتشار گاز کربن دی اکسید به ترتیب منفی، منفی، مثبت و مثبت بوده است که از این بین تاثیر توسعه مالی بی معنی بوده است. همچنین ضریب مربوط به ECM 292/0 محاسبه شده است. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود، مدیران و تصمیم گیران کشوری در خصوص تجارت جهانی باید محدودیت هایی را بر صادرات کالاهای آلوده کننده اعمال نماید. چنین محدودیت هایی می تواند رشد صنایع آلاینده را مهار کند و در عین حال رشد صنایع پاک تر را ارتقا دهد. در نتیجه، انتشار کربن دی اکسید از بخش های کشاورزی، تولیدی و صنعتی می تواند تا حد زیادی کاهش یابد.

با توجه به اینکه پساب تصفیه خانه های شیراز و آلودگی های زهکشی های شهری به دریاچه نمک مهارلو وارد می شوند. سوال اصلی این تحقیق این است که وجود مواد آلی یا BOD و CDD و کدورت فاضلاب چه تاثیری بر کریستاله شدن نمک دریاچه مهارلو و مقاومت سطح خشک شده دریاچه در برابر باد دارد. مجهول های مسئله و جنبه مبهم اصلی مسئله تاثیر BOD بر کریستاله شدن املاح این تالاب می باشد. به همین منظور پژوهش حاضر به بررسی تاثیر BOD ، COD و ضرورت پساب فاضلاب بر کریستاله شدن نمک دریاچه مهارلو می پردازد. پژوهش حاضر به صورت یک تحقیق آزمایشگاهی و مبتنی بر مشاهدات میدانی انجام شده است که در این تحقیق به صورت آزمایشگاهی نمک دریاچه به مقادیر متفاوت BOD ، COD و کدورت فاضلاب مخلوط شده فرصت کریستاله شدن داده می شود و در نهایت ابعاد بلورهای نمک تشکیل شده اندازه گیری گردید. به کمک تصاویر SEM مورفولوژی، ساختار و اندازه ذرات کریستال ها و بلورهای تولید شده بررسی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که کریستال های ایجاد شده دارای ساختاری بلوری شکل و مورفولوژی مکعبی و کلوخه ای است که با افزایش میزان کدورت، میزان کریستالیته بلورهای درشت سایز کاهش یافته و کریستال هایی با سایز کوچکتر ولی با تعداد زیاد تری ایجاد می گردد. با بررسی نتایج SEM مشاهده گردید که با افزایش میزان BOD میزان کریستالیته و سایز بلورهای ایجاد شده تاثیری ندارد به گونه ای که در BOD برابر با 76 میانگین سایز ذرات به 816 میکرومتر هم میرسد که با کاهش BOD این اندازه ذرات نامنظم است در BOD های مختلف تغییرات به نحوی است که می توان گفت BOD تاثیری بر کریستاله شدن نمک ندارد با توجه به تاثیر زیاد کدورت بر کریستاله شدن نمک می توان فقط کدورت فاضلاب ورودی به دریاچه را تصفیه کرد و می توان از تصفیه فاضلاب و کاهش BOD آن صرف نظر کرد.